Öğretmen
eğitiminde araştırma temelli disiplinlerarası bir model uygulayan İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü İstanbul
Öğretmen Akademileri Sosyal Bilimler Enstitüsü*, çalışmalarını üç dönemdir
sürdürüyor. Enstitü, bugüne kadar çalışmalarına gönüllü olarak düzenli bir
şekilde katılan 115** öğretmeni mezun etti.
Sosyal Bilimler
Enstitüsü programı, temel olarak; araştırma uygulaması, öğretmen
performansları, eleştirel okumalar (4 kitabın*** zorunlu okuması ve
değerlendirilmesi şeklinde), seminerler-atölyeler ve katılımcıların araştırma
sunumları şeklinde kategorize edilen beş başlık altında yürütülüyor. Sosyal
Bilimler Enstitüsünde uygulanan bu programla, katılımcı öğretmenlerin; bilgi,
bilgi kaynakları, bilim, bilimin doğası, bilimsel yöntem, bilim felsefesi,
bilim sosyolojisi, sosyal bilimler, sosyal bilimlerin doğası, sosyal bilimler
felsefesi, sosyal bilimler metodolojisi, sosyal bilimlerde araştırmanın
epistemolojik temelleri, düşünme ve çocuklarla felsefe gibi konularda mevcut
bilgi ve algılarını gözden geçirmeleri ve yeniden inşa etmeleri; sosyal
bilimler araştırma yöntemlerini tanımaları ve bir sosyal bilim araştırmacısı
gibi araştırma süreçleri içerisinde yer almaları; öğrencilerinin sosyal
bilimler araştırmalarına rehberlik edebilmeleri ve sosyal bilimlerin
öğretiminde sosyal bilimlerin doğasına uygun bilimsel bir anlayışı nasıl inşa
edebilecekleri üzerine düşünmelerini sağlamak hedefleniyor.
Katılımcı
öğretmenler ve proje yürütücülerinin değerlendirmelerine göre; program,
öğretmenlerin sosyal bilimler algısını ve araştırmaya yaklaşımını etkilediği
gibi araştırma eğitimi açısından önemli kazanımlar elde etmelerini sağlıyor.
Katılımcılar, enstitü çalışmalarının etkisiyle sosyal bilimler üzerine teorik
okumalarını sürdürme, araştırma becerilerini ilerletme, öğrencilerini
araştırmaya teşvik etme ve onlara araştırmayı öğretme hususlarında yetkinlikleri
yanında heyecan ve motivasyonlarının da arttığını belirtiyor.
Bir Öğretmen Eğitimi Modeli Olarak Sosyal
Bilimler Enstitüsünün Vizyonu
Öğretmenlerin
mesleğe başladıktan sonra kendi konu alanlarında, pedagoji alanında ve eğitim
teknolojisi gibi uygulamaya dönük alanlarda kendilerini geliştirmeye ihtiyaç
duydukları görülmektedir. Birçok profesyonel meslek sahasında olduğu gibi
öğretmenlik alanında da bu ihtiyaçlar, hizmet içi eğitim programlarıyla
giderilmeye çalışılmaktadır. Varsayılan ihtiyaçlara bağlı olarak; öğretmenlere
yönelik hizmet içi eğitim programlarının genelde alana yönelik kurslar ya da
pedagoji veya eğitim teknolojileri yeterliklerini artırmaya yönelik çalışmalar
olarak düzenlendiği görülmektedir.
Konu alanında daha fazla uzmanlaşma, pedagoji ve
eğitim teknolojilerinde ise daha fazla bilgi ve beceriye sahip olmanın
öğretmenlerin mesleki gelişimi açısından yararlı olduğu genel kabul
görmektedir. Fakat her alanda hızlı ve yoğun bir şekilde artan bilgi
birikimiyle uzmanlık alanları arasındaki sınırların belirsizleştiği zamanımızda
öğretmenlerin disiplinlerarası araştırma yapma ve kendi alanı dışında farklı
yönlerde kendisini geliştirmesinin gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Ayrıca
lisans eğitimleri sırasında alanda uzmanlaşmaya yoğunlaşılması nedeniyle sosyal
bilimler alanları arasındaki etkileşim ve metodolojik alışverişlerin öğretmen
adaylarına yeterince fark ettirilememiş olması da sosyal bilimlere bakış
açısını ve sosyal bilimlerin gelişimini olumsuz etkiliyor görünmektedir. Bu
yönüyle de bu tip disiplinlerarası mesleki gelişim çalışmalarının
öğretmenlerin sosyal bilimlerin doğasına ve metodolojisine yönelik bir ilgi
geliştirmelerinde olumlu katkıları olacağı/olduğu düşünülmektedir.*Sosyal Bilimler Enstitüsü web: http://akademi.istmem.com/sosyalbilimler.php
**Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017 Güz döneminde kendi bünyesinde açtığı ve farklı bir program uyguladığı Sosyal Bilimler Atölyesinden ayrıca 30 öğretmeni mezun etmiştir.
***Eleştirel okumaları yapılan kitaplar:
Bilimsel Zihnin Oluşumu, Gaston Bachelard, İthaki Yayınları (Çeviren: Alp Tümertekin)
Cahil Hoca -Zihinsel Özgürleşme Üzerine Beş Ders-, Jacques Rancière, Metis Yayınları (Çeviren: Savaş Kılıç)
Toplumu Anlatmak, Howard S. Becker, Heretik Yayıncılık (Türkçe söyleyenler: Mesut Hazır, Ebru Arıcan, Şerife Geniş)
Tanrı, Adalet, Aşk, Güzellik -Dört Küçük Konferans-, Jean-Luc Nancy, MonoKL Yayınları (Çeviren: Murat Erşen)
